Việt Nam đang nhanh chóng vươn lên trở thành một nhân tố quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nhờ vào các chính sách kinh tế chiến lược, tiến bộ công nghệ và cam kết phát triển bền vững. Khi các doanh nghiệp toàn cầu tìm kiếm giải pháp chuỗi cung ứng linh hoạt và hiệu quả, Việt Nam mang lại những lợi thế chiến lược vượt trội để đảm bảo thành công lâu dài.
Bức tranh chuỗi cung ứng toàn cầu đang thay đổi
Chuỗi cung ứng toàn cầu đã có nhiều biến động đáng kể trong những năm gần đây do căng thẳng địa chính trị, gián đoạn công nghệ và các yêu cầu về phát triển bền vững. Các xung đột thương mại, như căng thẳng kéo dài giữa Mỹ và Trung Quốc, đã thúc đẩy nhu cầu đa dạng hóa chuỗi cung ứng, khiến các doanh nghiệp áp dụng chiến lược “Trung Quốc +1”. Bên cạnh đó, các gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch COVID-19 và xung đột ở các khu vực thương mại trọng điểm càng làm tăng tính cấp thiết của việc nâng cao khả năng phục hồi và giảm thiểu rủi ro.
Những tiến bộ công nghệ, bao gồm logistics ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), tính minh bạch nhờ blockchain và tự động hóa trong sản xuất, đang tái định hình hiệu suất chuỗi cung ứng. Đồng thời, áp lực từ xu hướng phát triển bền vững đang thúc đẩy các doanh nghiệp áp dụng các giải pháp chuỗi cung ứng xanh hơn, tập trung vào năng lượng tái tạo, mô hình kinh tế tuần hoàn và giảm thiểu khí thải.
Khi các công ty đánh giá lại chiến lược tìm nguồn cung ứng và sản xuất, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hàng đầu nhờ chi phí cạnh tranh, lực lượng lao động có tay nghề cao và khả năng kết nối thương mại mạnh mẽ.
Vai trò chiến lược của Việt Nam trong thương mại toàn cầu
Nằm ở trung tâm khu vực Đông Nam Á, Việt Nam đóng vai trò là cửa ngõ quan trọng kết nối thương mại giữa châu Á và phần còn lại của thế giới. Sự tham gia tích cực vào các hiệp định thương mại lớn như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) đã giúp Việt Nam tiếp cận các thị trường chiếm hơn 30% GDP toàn cầu. Những hiệp định này đã giảm đáng kể các rào cản thương mại, tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy hàng hóa Việt Nam vào thị trường quốc tế.
Năm 2024, xuất khẩu của Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, đạt khoảng 405,53 tỷ USD, tăng 14,3% so với năm trước. Sự bùng nổ này cho thấy sự hội nhập ngày càng sâu rộng của Việt Nam vào chuỗi cung ứng toàn cầu và khả năng đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Đáng chú ý, Việt Nam đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho các công ty triển khai chiến lược “Trung Quốc +1”, nhằm đa dạng hóa cơ sở sản xuất ngoài Trung Quốc. Xu hướng này ngày càng được đẩy mạnh bởi các yếu tố địa chính trị và nhu cầu nâng cao khả năng phục hồi chuỗi cung ứng.
Chart 1. Largest Trading Partners of Vietnam in 2024. Source: Bao Chinh Phu
Note for chart 1: The U.S. remained Viet Nam’s largest export market with US$119.6 billion, while China was the largest supplier of goods to Viet Nam with US$144.3 billion.
Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua công nghệ
Sự mở rộng kinh tế của Việt Nam đang được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ vào trọng tâm chuyển đổi số và đổi mới công nghệ. Nằm ở trung tâm của nỗ lực này là Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia, với mục tiêu phát triển chính phủ số, kinh tế số và xã hội số vào năm 2025, hướng đến tầm nhìn 2030.
Chương trình đã đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng, bao gồm:
- Cung cấp 80% dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 trên nhiều nền tảng khác nhau.
- Xử lý 90% hồ sơ công việc cấp bộ và cấp tỉnh trong môi trường mạng.
- Đảm bảo 100% kết nối và chia sẻ dữ liệu cho hệ thống báo cáo của chính phủ.
Một thành phần quan trọng của quá trình này là tích hợp công nghệ blockchain vào quy trình hải quan, giúp đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian thông quan và tăng tính minh bạch. Ngoài ra, chương trình còn tập trung mở rộng phạm vi phủ sóng băng thông rộng và thúc đẩy nền tảng số cho các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, khu chế xuất, qua đó nâng cao hiệu suất chuỗi cung ứng.
Cam kết của Việt Nam đối với sự tiến bộ công nghệ còn được thể hiện qua sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp bán dẫn. Chính phủ đã đề ra chiến lược thành lập hơn 20 nhà máy sản xuất bán dẫn vào năm 2030, nhằm nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu.
Picture: Vietnam’s largest FDI provider Samsung committed more than $2.6 billion in the semiconductor industry at Samsung Electro-Mechanics in Thai Nguyen province. (Photo: baodautu.vn)
Sáng kiến này được hỗ trợ bởi các khoản đầu tư nước ngoài đáng kể, chẳng hạn như kế hoạch đầu tư khoảng 930,49 triệu USD của Hana Micron vào năm 2026 cho hoạt động đóng gói, và sáng kiến 1,6 tỷ USD của Amkor Technology nhằm xây dựng một cơ sở hiện đại tại Việt Nam.
- Đọc ghi chú ngành về ngành bán dẫn của Việt Nam tại đây.
Những nỗ lực phối hợp trong chuyển đổi số và đổi mới công nghệ không chỉ tăng cường năng lực chuỗi cung ứng của Việt Nam mà còn giúp đất nước trở thành trung tâm sản xuất điện tử quan trọng trong khu vực.
Kết Luận
Tóm lại, vị trí chiến lược, tiến bộ công nghệ và cam kết phát triển bền vững đã giúp Việt Nam trở thành một nhân tố ngày càng quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Khi các doanh nghiệp tiếp tục thích ứng với những thách thức địa chính trị, kinh tế và môi trường đang thay đổi, Việt Nam mang đến một giải pháp linh hoạt và bền vững.
Với các hiệp định thương mại mạnh mẽ, quá trình chuyển đổi số tích cực và tầm nhìn rõ ràng về tăng trưởng xanh, Việt Nam đang trên đà trở thành trung tâm thương mại toàn cầu trong những năm tới. Bằng cách đón nhận đổi mới và phát triển bền vững, Việt Nam không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh kinh tế mà còn khẳng định vị thế của mình trong chuỗi cung ứng hiện đại, hiệu quả và có trách nhiệm trên toàn thế giới.
